ΤΟ ΒΗΜΑ - Η τραγωδία ως ευκαιρία αναγέννησης για την ΑΕΚ!

Καιρός να στεγνώσουμε τα δάκρυα και ν’ αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ψύχραιμα την επόμενη μέρα, εμείς οι αθεράπευτα πιστοί φίλοι της ΑΕΚ! Το τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο, και λίγο-πολύ όλοι το είχαμε πάρει απόφαση εδώ και καιρό (δείτε, π.χ., τι γράφαμε πριν ένα χρόνο στο «Βήμα»). Αν και, το να αντικρίζεις το κακό είναι σχεδόν πάντα πιο δύσκολο απ’ το να το συλλογίζεσαι...

Μέσα απ’ τα ερείπια της καταστροφής, όμως, μπορεί να ξεπροβάλει μια νέα, υγιής ΑΕΚ, απαλλαγμένη από τις αμαρτίες του παρελθόντος της. Έτσι όπως κάποτε η ιστορική ΑΕΚ ξεπετάχτηκε μες απ’ τις στάχτες της Μικρασίας! Και με «προίκα» τώρα τη γνώση από σφάλματα που δεν πρέπει να επαναληφθούν...

Θα περιοριστώ σήμερα σε μια βασικότατη, κατά τη γνώμη μου, προϋπόθεση υγιούς επανεκκίνησης του συλλόγου: Οι ρόλοι διοικούντων και «οργανωμένων» οπαδών πρέπει επιτέλους να είναι απόλυτα διακριτοί! Η θέση του οπαδού είναι στην εξέδρα, και μόνο εκεί. Δεν νοείται μια δράκα φανατικών που νοηματοδοτούν την ύπαρξή τους αποκλειστικά, σχεδόν, μέσα απ’ το ποδόσφαιρο, να ανεβοκατεβάζει διοικήσεις και να «προσλαμβάνει» και να «απολύει» προπονητές σύμφωνα με προσωπικές συμπάθειες ή εμπάθειες. Όπως είχε πει κάποτε ο διαβόητος “Big Mac”, «κουμάντο στην ΑΕΚ κάνει αυτός που βάζει τα λεφτά!» (άσχετα, βέβαια, αν ο ίδιος τελικά έφαγε περισσότερα απ’ όσα έβαλε...).

Με προβληματίζουν οι συνεχιζόμενες διαβουλεύσεις υποψήφιων επενδυτών με ηγετικά στελέχη οπαδικών οργανώσεων, των ίδιων εκείνων που ευθύνονται για τα αμέτρητα εγκλήματα αλητείας και χουλιγκανισμού που συρρίκνωσαν την ΑΕΚ πρωτίστως ως ηθικό μέγεθος, για να της δώσουν τη χαριστική βολή στο μοιραίο τελευταίο παιχνίδι της στο Ολυμπιακό Στάδιο!

Κι εδώ αναρωτιέται κανείς: Γιατί θα πρέπει ένας επιχειρηματίας που θα ρισκάρει τα χρήματά του για την αναγέννηση της ΑΕΚ, να πάρει τις «ευλογίες» οποιουδήποτε τμήματος της εξέδρας, οσοδήποτε «ζωντανό» κι αν θεωρείται αυτό; Αν θέλει απλά να «έχει το κεφάλι του ήσυχο» για να κάνει τη δουλειά του, τότε είναι κατά τεκμήριο αδύναμος για να σηκώσει στους ώμους του ένα τεράστιο μέγεθος σαν την Ένωση!

Η προϋπόθεση του διαχωρισμού των ρόλων, στην οποία αναφερθήκαμε, είναι εκ των ων ουκ άνευ για μια σωστή θεμελίωση ενός υγιούς «αύριο» για τον κοσμαγάπητο σύλλογο. Μα είναι μόνο μια αναγκαία, όχι όμως και ικανή συνθήκη για την επανόρθωση των λαθών του παρελθόντος. Το κορυφαίο εκ των οποίων υπήρξε το άκριτο γκρέμισμα του ιστορικού γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας! Οι οιωνοί για την αποκατάσταση αυτής της καταστροφικής ζημιάς για τον σύλλογο, δείχνουν καλοί. Αρκεί να μην απαξιωθούν και πάλι όσοι φαίνονται πρόθυμοι και ικανοί να ξαναστήσουν το «Ναό» στα πόδια του!

ΤΟ ΒΗΜΑ

Ρίχαρντ Βάγκνερ: 200 χρόνια από τη γέννηση ενός φιλέλληνα

Αν και το δεχόμαστε ως αυτονόητο, προκαλεί εν τούτοις κάποια μελαγχολία το γεγονός ότι οι περισσότεροι απ’ αυτούς που ονομάστηκαν φιλέλληνες αγάπησαν αυτή τη χώρα μέσα απ’ το θαυμασμό τους για την πνευματική κληρονομιά της αρχαιότητάς της και μόνο. Τόσο που μια αντίστροφη πορεία μύησης στο ελληνικό ιδεώδες να μοιάζει εξωπραγματική. Δηλαδή, μας είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα ήταν δυνατό, κατά τους νεότερους χρόνους, κάποιος να ανακαλύψει και ν’ αγαπήσει τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό μέσα απ’ την αγάπη του για τη σύγχρονή του Ελλάδα!

Μια από τις φωτεινές εξαιρέσεις υπήρξε, ασφαλώς, ο Λόρδος Βύρων (1788-1824), που η αγάπη του για την Ελλάδα της εποχής του τον οδήγησε ως την αυτοθυσία. Λιγότερο γνωστή είναι η περίπτωση του μεγάλου γερμανού μουσικοσυνθέτη, ποιητή και φιλόσοφου Ρίχαρντ Βάγκνερ (Richard Wagner) που φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέννησή του. Αναμορφωτής της όπερας, έκανε σκοπό της καλλιτεχνικής του δημιουργίας την αναβίωση του αρχαίου Ελληνικού Δράματος μέσω του Λυρικού Θεάτρου. Γεννήθηκε στη Λειψία στις 22 Μαΐου 1813, και πέθανε στις 13 Φεβρουαρίου 1883 στη Βενετία. Μετά απ’ αυτόν, τίποτα στην όπερα – αλλά ίσως και στην Τέχνη γενικότερα – δεν ήταν ίδιο!

Έκανε πράξη το όραμά του να συνενώσει όλες τις τέχνες (ποίηση, μουσική, εικαστικές τέχνες…) σε μία ενιαία Τέχνη που θα εμπεριείχε κάθε δυνατή έκφανση του ωραίου. Σε ό,τι αφορά την όπερα (ορθότερα, «μουσικό δράμα»), αναβάθμισε τον ρόλο της ορχήστρας από απλά συνοδευτικό και υποδηλωτικό του ρυθμού (νοοτροπία απ’ την οποία, δυστυχώς, δεν ξέφυγε ούτε ο μεγάλος Βέρντι, επίσης γεννημένος το 1813) σε ρόλο αληθινού φιλοσοφικού σχολιαστή τού επί σκηνής παριστώμενου δράματος, ανάλογου με τον χορό στο αρχαίο ελληνικό θέατρο.

Μεταφράζω ένα μικρό απόσπασμα από την αυτοβιογραφία(*) του:

«Οι ανταποκρίσεις των εφημερίδων και των περιοδικών από τον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία, μου είχαν προξενήσει φοβερή συγκίνηση. Έτσι, η αγάπη μου για την Ελλάδα, που αργότερα μετατράπηκε σε ενθουσιασμό για τη μυθολογία και την ιστορία της αρχαιότητάς της, πήγασε από το ζωηρό και επώδυνο ενδιαφέρον μου για τα γεγονότα του παρόντος. Στα κατοπινά χρόνια, η ιστορία των αγώνων των Ελλήνων κατά των Περσών μού έφερνε πάντα στο νου τη σύγχρονη επανάσταση κατά των Τούρκων.»

Όπως αναφέραμε πιο πάνω, αυτό που εντυπωσιάζει ιδιαίτερα είναι το γεγονός ότι, σε αντίθεση με πολλούς άλλους φιλέλληνες που αγάπησαν την Ελλάδα κυρίως (αν όχι αποκλειστικά) λόγω θαυμασμού για την αρχαιότητά της, ο Βάγκνερ (όπως φαίνεται καθαρά στην αυτοβιογραφία του) στράφηκε στη μελέτη της κλασικής Ελλάδας έχοντας ως αφετηριακό ερέθισμα τους εθνικο-απελευθερωτικούς αγώνες του σύγχρονού του Ελληνισμού. Για τον Βάγκνερ, η Ελλάδα αποτελούσε μία ενιαία ιδέα και μια πολιτιστική αξία με απόλυτη ιστορική συνέχεια! Δυστυχώς, πρόδωσαν την πίστη του αυτή οι κατοπινές γενιές των Ελλήνων…

Η υστεροφημία του Βάγκνερ αμαυρώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω του ότι ένας παράφρων γερμανός δικτάτορας έτυχε να συμπαθεί, σε βαθμό ψύχωσης, τη μουσική του! Για τον ίδιο λόγο αποδόθηκε, όψιμα, μεγαλύτερη του δέοντος σημασία στον «αντισημιτισμό» του Βάγκνερ. Στην πραγματικότητα, η καταραμένη αυτή ετικέτα που τον καταδιώκει ακόμα (ιδιαίτερα στο Ισραήλ) βασίζεται κατά κύριο λόγο σε ένα γελοίο δοκίμιο («Ο Ιουδαϊσμός στη Μουσική») που έγραψε για να εκφράσει το σύμπλεγμα που τον διακατείχε έναντι της καλλιτεχνικής επιτυχίας μεγάλων Εβραίων συνθετών της εποχής του, όπως ο Μέντελσον και ο Μέγιερμπερ.

Εν τούτοις, στον κύκλο του Βάγκνερ θα μπορούσε κανείς να διακρίνει πολλούς Εβραίους φίλους και συνεργάτες, ενώ ο ίδιος ουδέποτε δέχθηκε να προσυπογράψει αντισημιτικές διακηρύξεις! Είναι αξιοσημείωτο, μάλιστα, ότι ανέθεσε τη διεύθυνση της τελευταίας – και κατά πολλούς κορυφαίας – όπεράς του, Πάρσιφαλ, στον νέο και ταλαντούχο Χέρμαν Λεβί, με τον οποίο ανέπτυξε στενή προσωπική φιλία, παρά την λυσσώδη αντίδραση των αντισημιτικών κύκλων της εποχής (και, ενδεχομένως, την μη-εκφρασμένη αντίθεση και της ίδιας της συζύγου του, της Κόζιμα Λιστ!).

Το θέμα «Βάγκνερ» δεν εξαντλείται, φυσικά, σε ένα σύντομο σημείωμα. Δεσμεύομαι να επανέλθω με πιο εξειδικευμένες αναφορές και αναλύσεις, στην περίπτωση που υπάρξει ενδιαφέρον από τους αναγνώστες του Aixmi…

(*) Richard Wagner, “My Life” (Αγγλική Έκδοση, Cambridge University Press, 1983).

* Ο Κώστας Παπαχρήστου διδάσκει (μεταξύ άλλων) Φυσική, κάπου στα ανεξερεύνητα βάθη της Τριτοβάθμιας…

Aixmi.gr

Φιλοσοφώντας περί έρωτος...

Ένα γράμμα με ταπεινή όψη έμενε αζήτητο για βδομάδες ολόκληρες πάνω στον πάγκο του θυρωρείου. Μέρα με τη μέρα θαβόταν όλο και πιο πολύ κάτω από μια στοίβα φρέσκων επιστολών, μέχρι που κάποια στιγμή κρύφτηκε ολότελα. Ώσπου χθες το ξανάδα στην κορυφή. Ήταν φανερό πως κάποιος το είχε ανοίξει. Νικημένος από την περιέργεια, μα και με ήσυχη τη συνείδηση πως μια παραβιασμένη πόρτα δεν παραβιάζεται ξανά, έβγαλα το ριγέ χαρτί από το φάκελο…

Απευθυνόταν σε μια νέα γυναίκα που έμενε στο ισόγειο. Είχε φύγει ξαφνικά πριν καιρό (λέγαν πως δεν είχε να πληρώσει το νοίκι). Φαίνεται, το γράμμα δεν την πρόλαβε. Ξεκίνησα να το διαβάζω, ρίχνοντας κλεφτές ματιές στην είσοδο της πολυκατοικίας…

«Λένα μου,

Πέρασαν μόνο λίγες ώρες από τον αποχωρισμό μας, κι άρχισαν κιόλας να μου λείπουν όλα αυτά τα θεϊκά που άγγιξα, όλα τα μεθυστικά που γεύτηκα, ακόμα κι εκείνα που δεν πρόλαβα να γευτώ… Θυμήθηκα όμως και την έκφραση απογοήτευσης –ίσως και πανικού– στο πρόσωπό σου όταν αρχίσαμε ν’ απαριθμούμε με γενναιότητα και ρεαλισμό τις προοπτικές της ζωής. Τις αναμενόμενες εκβάσεις που θα μπορούσαν να μας αναγκάσουν να βιώσουμε το μεγάλο πόνο να μη μπορούμε πια, όσο πολύ κι αν το θέλουμε, να ζούμε αυτές τις μοναδικές στιγμές απόδρασης από τη Γη…

Ξάφνου, βρήκα λίγη παρηγοριά στα λόγια ενός φιλοσόφου:

«Έρωτας είναι η τέχνη να φεύγεις»

Τι σημαίνει αυτό; Πως η διάρκεια είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της ερωτικής σχέσης, την εκφυλίζει σιγά-σιγά και την ανάγει σε ρουτίνα. Κάτι σαν την παρακμή των συζυγικών σχέσεων! Όπως λέει ο ίδιος αυτός φιλόσοφος, πρέπει να φεύγουμε όσο ακόμα η φυγή αυτή μας πονάει, όσο η σχέση είναι τόσο ζωντανή ώστε να υποφέρουμε απ’ την απώλειά της…

Ίσως και να ‘χει δίκιο! Ίσως η ίδια η ζωή, τελικά, να προνοήσει ώστε όλα αυτά τα υπέροχα που βιώνουμε να έχουν κατάλληλη ημερομηνία λήξης, προλαβαίνοντας τη φθορά και την παρακμή των συναισθημάτων μας. Και μετά, καθαροί κι εξαγνισμένοι πια, θα μπορούμε ν’ αποδυθούμε στην αναζήτηση νέων απογειωτικών εμπειριών, που κι αυτές με τη σειρά τους θα υπόκεινται στον ίδιο κανόνα του πεπερασμένου!

Σε τρόμαξα, καλή μου; Απλά σε πειράζω! Ποτέ δεν υιοθέτησα τέτοιες ιδέες που δίνουν φιλοσοφικό άλλοθι σε καιροσκόπους εραστές της μιας βδομάδας. Γιατί πιστεύω πως ό,τι αγαπάμε πραγματικά δεν το πετάμε σαν αναλώσιμο απαγγέλλοντάς του δήθεν σπαραξικάρδιους στίχους περί αναγκαιότητας του χωρισμού! Προσπαθούμε να το κρατήσουμε κοντά μας όσο περισσότερο γίνεται, έστω κι αν οι συνθήκες είναι αντίξοες, όσο ανέμπνευστη κι αν είναι η πραγματικότητα που μας περιβάλλει…

Όσο για τον κατά τα άλλα ιδιοφυή και χαρισματικό φιλόσοφο, δεν ανήκω στο φιλοσοφικό του ρεύμα, πράγμα που μάλλον γνωρίζεις καλά!

Να θυμάσαι πάντα πως μου είναι αδύνατο να σκεφτώ τη ζωή μου χωρίς εσένα!»

Ίσα που πρόλαβα να ξαναβάλω το ριγέ χαρτί μέσα στο φάκελο, πάνω στη στιγμή που άνοιγε η πόρτα της εισόδου…

Δεν μου πήρε πολύ ν’ ανακαλύψω την ταυτότητα του φιλοσόφου στον οποίο αναφερόταν ο άγνωστος επιστολογράφος. Πράγματι, «έρωτας είναι η τέχνη του να φεύγεις» γράφει στη σελίδα 170 του τελευταίου του βιβλίου, λίγο πριν φύγει κι αυτός προδίδοντας την ερωτική του σχέση με τη ζωή, σε αναζήτηση υπαρξιακής λύτρωσης μέσω της αθανασίας. Την οποία συνάντησε, λένε, κάπου στην κορυφή του Ταΰγετου…

* Ο Κώστας Παπαχρήστου διδάσκει και (κυρίως) διδάσκεται..

Aixmi.gr

ΤΟ ΒΗΜΑ - Ρέκβιεμ για την ΑΕΚ...

Θα μιλήσω με γεγονότα και μόνο, έτσι όπως τα έζησα. Γιατί αν αφήσω ελεύθερο να εκφραστεί το συναίσθημα, ίσως να πω και πράγματα που δεν πρέπει...

Ολυμπιακό Στάδιο, 14-4-2013. Απομένουν δύο λεπτά (θεωρητικά) για να τελειώσει το παιχνίδι ζωής και θανάτου, ΑΕΚ-Πανθρακικός. Στο σημείο εκείνο η φιλοξενούμενη ομάδα πετυχαίνει τέρμα, και οι πύλες της κολάσεως ανοίγουν διάπλατα!

Από μια κερκόπορτα της εξέδρας ξεχύνονται στον αγωνιστικό χώρο μερικές εκατοντάδες αλητών, μέλη στη συντριπτική πλειοψηφία τους – αν όχι στο σύνολό τους – της μεγαλύτερης οργάνωσης νεκροθαφτών της ΑΕΚ. (Επισήμως αυτοαποκαλούνται «οπαδοί»...) Επιτίθενται στους παίκτες των δύο ομάδων, επαναλαμβάνοντας τις αθλιότητες που είχαν διαπράξει πριν δύο χρόνια, στο ίδιο γήπεδο, κατά τη διάρκεια του Τελικού του Κυπέλλου Ελλάδος.

Σε αντίθεση με τον τότε διαιτητή, ο οποίος κακώς δεν είχε διακόψει το παιχνίδι αφαιρώντας τη νίκη και το κύπελλο από την ΑΕΚ, ο τωρινός εφαρμόζει κατά γράμμα τους κανονισμούς κηρύσσοντας τον αγώνα διακοπέντα και στέλνοντας την ΑΕΚ οριστικά στον υποβιβασμό! Οι κάφροι εισβάλλουν στο χώρο των αποδυτηρίων αλλά απωθούνται από δυνάμεις των ΜΑΤ. Από παντού ακούγονται εκρήξεις...

Αποφασίζω να βγω από το γήπεδο, φοβούμενος τα χειρότερα. Κινούμαι προς το σταθμό του ΗΣΑΠ. Την ώρα που ανεβαίνω στην αποβάθρα, ένα τραίνο ετοιμάζεται να ξεκινήσει για Αθήνα. Είναι υπερπλήρες, έτσι αποφασίζω (μοιραίο λάθος!) να περιμένω το επόμενο. Το οποίο καταφθάνει μετά από λίγο. Γεμίζει ασφυκτικά, αλλά τούτη τη φορά δεν έχω την πολυτέλεια να περιμένω: οι ήχοι απ’ τις εκρήξεις που δυναμώνουν δείχνουν πως κοντοζυγώνει η θύελλα στον ηλεκτρικό!

Βλέπω ξαφνικά να ξεπροβάλλουν απ’ τις ηλεκτρικές σκάλες, τρέχοντας, μερικοί από τους χούλιγκανς. Μπουκάρουν στο βαγόνι, φωνάζοντας με έκδηλη αγωνία: «Οδηγέ, κλείσε τις πόρτες και φύγε!» Οι πόρτες όμως δεν λεν να κλείσουν. Και τότε εμφανίζονται από τη σκάλα τα ΜΑΤ. Χωρίς να το πολυσκεφτούν, πετούν δακρυγόνα προς την ανοιχτή πόρτα του βαγονιού. Ακολουθεί πανικός, καθώς μέσα στο βαγόνι υπάρχουν κατά κύριο λόγο απλοί φίλαθλοι άσχετοι με τα επεισόδια, υπάρχουν γονείς με μικρά παιδιά...

Κάποιος φωνάζει «κλείστε τα παράθυρα», άλλος «ανοίξτε τα»! Ένας τρίτος, «μη βγει κανείς έξω, μείνετε στο βαγόνι»! Αντιλαμβάνομαι πως αυτή είναι συνταγή αυτοκτονίας. Παραμερίζοντας ό,τι βρίσκεται μπροστά μου, βγαίνω απ’ το βαγόνι. Περνώ μέσα από τα ΜΑΤ, φωνάζοντάς τους: «Ντροπή σας, μέσα υπάρχουν παιδιά!» Με κοιτούν αδιάφορα, και κάποιος μόνο λέει: «Δεν ξέρω, κύριε, πείτε τα αλλού. Υπάρχουν εντολές!»

Λίγο έξω απ’ το σταθμό η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική. Τα μάτια τσούζουν αφόρητα και ο λαιμός καίει! Αναζητώ έξοδο απ’ το καταραμένο ΟΑΚΑ. Τη βρίσκω στην πλευρά προς Νέο Ηράκλειο. Βγαίνω ξέροντας πως είναι η τελευταία φορά... Από αύριο δεν θα υπάρχει ΑΕΚ. Πέθανε απόψε, δολοφονημένη από τους ίδιους τους «οπαδούς» της. Ή μάλλον, από μια οργάνωση σκουληκιών που τρύπωσαν στο σώμα της και της προκάλεσαν αργή σήψη, ως τον τελικό θάνατο...

Ο γενειοφόρος αρχηγός τους μπορεί τώρα να καβαλάει με αυτοπεποίθηση και ανανεωμένο αίσθημα φιλοδοξίας το παπί του! Στη νέα ερασιτεχνική ομάδα γειτονιάς που θα προκύψει από το λείψανο της κάποτε δοξασμένης Ένωσης, όλο και κάποιος θα χρειαστεί να κάνει τον πρόεδρο...

ΤΟ ΒΗΜΑ

Κάπνισμα και ανεργία: Από μια επιστημονική μελέτη του Αλέξη Πολίτη

Οι επιπτώσεις της φοβερής οικονομικής κρίσης (σε παγκόσμια κι όχι απλά τοπική κλίμακα) είναι πολύπλευρες. Μία απ’ αυτές είναι η δραματική αύξηση της ανεργίας. Εκτός των άλλων, το φαινόμενο έχει σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες γι’ αυτούς που το υφίστανται: Ο άνεργος και ο υποαπασχολούμενος βιώνουν συχνά μια ψυχική κατάσταση οιονεί αναπηρίας που τους κάνει να νιώθουν «άχρηστοι», καθώς είναι (ως ένα βαθμό, τουλάχιστον) εξαρτημένοι από άλλους για την επιβίωσή τους και την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους προς την οικογένειά τους. Το άγχος για την εργασία, σε συνδυασμό με το διαβρωτικό αίσθημα αυτοαμφισβήτησης (αν όχι αυτοαπόρριψης), οδηγούν σε μειωμένο αίσθημα αυταξίας με ολέθριες, συχνά, συνέπειες που μπορούν να φτάσουν ακόμα και σε ακραίες επιλογές!

Μια από τις «ήπιες» -αλλά μακροχρόνια επικίνδυνες- επιπτώσεις είναι η αδιαφορία του ανέργου για την ίδια του την υγεία, πράγμα που οδηγεί σε άμβλυνση των αυτοσυντηρητικών του ανακλαστικών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίδραση των αυξημένων ποσοστών ανεργίας πάνω στη συνήθεια του καπνίσματος. Απευθύνθηκα για σχετικές πληροφορίες σε έναν ειδικό που εκτιμώ ιδιαίτερα ως επιστήμονα, στο φίλο μου γιατρό Αλέξη Πολίτη, ο οποίος είχε την ευγένεια να μου στείλει αποτελέσματα ερευνών του σε μορφή που να μπορώ να κατανοήσω...

Διαβάστε το άρθρο...

ΤΟ ΒΗΜΑ - Η χίμαιρα της δικαιοσύνης...

Αθήνα, Φθινόπωρο 2012. Σε μια μονάδα ημερήσιας θεραπείας κάποιου νοσοκομείου, ένα μικρό παιδί σταμάτησε να κλαίει και τώρα χαμογελά ευτυχισμένο! Η βελόνα με το σκιαγραφικό έχει μόλις βγει απ’ το χεράκι του, και τώρα περιμένει τις καραμέλες που του υποσχέθηκαν. Για τις ακτινοβολίες που υποβλήθηκε στη συνέχεια, του είπαν πως το έβγαζαν φωτογραφία, να τη στείλουν στη γιαγιά και τον παππού...

Σαντιάγκο, Χιλή, Δεκέμβριος 10, 2006. Πεθαίνει πληρέστατος ημερών ο Αουγκούστο Πινοσέτ (Augusto Pinochet), ένας από τους πλέον αιμοσταγείς δικτάτορες του εικοστού αιώνα. Έζησε 91 ένδοξα χρόνια, χωρίς ποτέ μέσα σ’ αυτά να δικαστεί ουσιαστικά και να τιμωρηθεί για τα εγκλήματά του...

Κόρινθος, Μάρτιος 30, 2013. Μια νεαρή κοπέλα πέφτει νεκρή στη διάρκεια πολύωρης καταδίωξης ληστών από αστυνομικούς. Η άτυχη 25χρονη βρέθηκε εν μέσω διασταυρούμενων πυρών στα Ίσθμια, την ώρα που οδηγούσε αμέριμνη το αυτοκίνητό της. Τραυματίστηκε θανάσιμα από σφαίρα καλάσνικοφ που χρησιμοποιούσαν οι ληστές. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της Κορίνθου, όπου λίγη ώρα αργότερα εξέπνευσε...

Μόναχο, Νοέμβριος 9, 1923. Το «Πραξικόπημα της Μπυραρίας» λήγει με την αιματηρή καταστολή του. Ο εκ των πραξικοπηματιών, Max Scheubner-Richter, πέφτει χτυπημένος στα πνευμόνια από σφαίρα και πεθαίνει ακαριαία, παρασέρνοντας στο έδαφος και τραυματίζοντας ελαφρά τον παρακείμενό του, Άντολφ Χίτλερ, του οποίου έτσι σώζεται η ζωή. Η εκλεκτική σφαίρα μάλλον προτίμησε να πάρει –έμμεσα– αντ’ αυτής τις ζωές κάποιων εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων...

Ο αναγνώστης δικαίως θα μπει στον πειρασμό να αναφωνήσει πως «η ζωή είναι άδικη»! Όμως, πώς ακριβώς ορίζεται αυτή τούτη η αμφιλεγόμενη έννοια της δικαιοσύνης; Η Νομική Επιστήμη την αντιλαμβάνεται, ρεαλιστικά, ως ένα σύνολο συμβάσεων που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας. Έτσι, η δικαιοσύνη στην περίπτωση αυτή δεν αποτελεί απόλυτη έννοια, αφού οι συμβάσεις μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με την κοινωνία ή την ιστορική εποχή.

Η θρησκεία δεν μπαίνει καν στον κόπο να εξετάσει τέτοια φιλοσοφικά ζητήματα: Δέχεται απλά τον κόσμο ως εξ ορισμού «δίκαιο», ως προϊόν μιας «πανάγαθης» βούλησης, και ρίχνει το ηθικό βάρος της μη κατανόησης αυτής της κοσμικής «δικαιοσύνης» στους ώμους του ανθρώπου, ο οποίος δεν μπορεί να δει την αλήθεια καθώς τον τυφλώνει η αμαρτία! Υπάρχουν και πιο ρεαλιστικές προσεγγίσεις: Στο φημισμένο βιβλίο του «Οι Περιοχές των Σφαλμάτων σας» (“Your Erroneous Zones”), ο Αμερικανός ψυχοθεραπευτής και φιλόσοφος Wayne Dyer γράφει: «Αν ο κόσμος ήταν οργανωμένος με τρόπο ώστε καθετί να είναι δίκαιο, κανένα ζωντανό πλάσμα δεν θα επιβίωνε ούτε μια μέρα. Τα πουλιά δεν θα έπρεπε να τρώνε σκουλήκια και τα συμφέροντα όλων θα ‘πρεπε να εξυπηρετούνται.» Και, κάπου παρακάτω: «(Το να αποζητάμε τη δικαιοσύνη στη ζωή) θα ήταν εξίσου ανεδαφικό (με το να) αποζητάμε την πηγή της αιώνιας νιότης ή κάποιον παρόμοιο μύθο. Δικαιοσύνη δεν υπάρχει. (...) Ο κόσμος, απλούστατα, δεν συγκροτήθηκε κατά τέτοιο τρόπο.»

Ποιος μας βεβαιώνει, λοιπόν, ότι η σφαίρα που σκότωσε τον Scheubner-Richter αντί για τον Χίτλερ, καθώς κι εκείνη που έβαλε τέλος στη ζωή της άτυχης κοπέλας στην Κόρινθο, ήταν πιο «άδικες» απ’ ό,τι αν είχαν ξαστοχήσει; Με τον έμφυτο ηθικό κώδικα μέσα μου, επαναστατώ σε τέτοιες κυνικές προσεγγίσεις. Ζητώντας μια κάποια ανακούφιση, στρέφομαι στον φυσικό μου χώρο, την επιστήμη. Κι εκεί πια καταλαβαίνω πόσο ανούσια ήταν όλα τα διαπιστευτήρια «γνώσης» που με κόπους απέκτησα! Γιατί η επιστήμη δεν έχει ποτέ απαντήσεις στα μεγάλα φιλοσοφικά ερωτήματα. Θεοποιώντας τη λογική, ορίζει κατ’ ουσίαν ως «δίκαιο» αυτό που αντέχει τη βάσανο της επιστημονικής απόδειξης. Αρκούμενη στην παρατήρηση, συστηματική καταγραφή και μεθοδική επεξεργασία των φαινομένων, περιορίζεται στο «τι» και το «πώς», αδυνατώντας (ή ίσως μη επιθυμώντας καν) να διερευνήσει το «γιατί»...

Έχω εκφράσει δημόσια τις ενστάσεις μου για τις ιδέες του Δ. Λιαντίνη και έχω αποκτήσει αναρίθμητους εχθρούς από τότε. Εν τούτοις, οφείλω να του αναγνωρίσω συνέπεια και εντιμότητα: Έγινε ο ίδιος εμπράγματη μετουσίωση των ιδεών του σε στάση ζωής. Και διάλεξε να αποχαιρετήσει τον μάταιο (κυριολεκτικά και όχι ως τετριμμένο σχήμα λόγου!) κόσμο μας γιατί ίσως κουράστηκε ν’ αναζητά, ως επιστήμων και φιλόσοφος, αυτά τα φευγαλέα και εξ ορισμού, τελικά, αναπάντητα «γιατί». Έβγαλε με θαυμαστό θράσος τη γλώσσα στον Δημιουργό, και του ‘πε: «Σου την έσκασα! Δεν θα Σου δώσω τη χαρά να απολαύσεις κάποια στιγμή τη φθορά και την παρακμή μου. Και τούτη τη ζωή που μου ‘δωσες στην επιστρέφω. Γιατί είν’ ένα δώρο που ξέρω πως θα πάρεις πίσω τιμωρώντας με για το ότι το δέχθηκα, με την απώλεια της ίδιας μου της αξιοπρέπειας!»

Κάπως έτσι, λένε, σκέφτηκε κι ο Σωκράτης. Εκείνος έφυγε βγάζοντας τη γλώσσα στην κοσμική «δικαιοσύνη». Ίσως γιατί γνώριζε καλά πως η μόνη αληθινή δικαιοσύνη, τελικά, είναι αυτή που κουβαλάμε μέσα μας. Εκείνη που μας επιτρέπει – υπό όρους – να αντικρίζουμε κάθε πρωί τον καθρέφτη δίχως να μισοκλείνουμε τα μάτια ή το φως...

ΤΟ ΒΗΜΑ